Οι μεταμνημονιακές "απειλές" για τα ελληνικά ομόλογα

Της Ελευθερίας Κούρταλη

Η Ελλάδα βγήκε από το πρόγραμμα διάσωσης, κουβαλώντας πολλά από τα προβλήματα τα οποία αντιμετώπισε εντός των μνημονίων, με τη λιτότητα να συνεχίζεται και την ανάπτυξη να αναμένεται να κινηθεί με χαμηλούς ρυθμούς, ενώ οι ελληνικές τράπεζες εξακολουθούν να διατηρούν υψηλά επίπεδα μη εξυπηρετούμενων δανείων και ανοιγμάτων.

Παράλληλα, η χώρα παραμένει εξαιρετικά ευάλωτη στις εξωτερικές εξελίξεις και αυτό το απέδειξαν ξεκάθαρα τόσο η πολιτική αναταραχή στην Ιταλία όσο και η νομισματική κρίση στην Τουρκία, οδηγώντας μάλιστα το οικονομικό επιτελείο να βάλει στην... άκρη τις όποιες σκέψεις για νέα έξοδο στις αγορές, αφού είναι γεγονός πλέον ότι οποιοδήποτε τέτοιο εγχείρημα αυτή τη στιγμή θα ακολουθηθεί από αυξημένα επιτόκια.

Ήδη οι αποδόσεις του ελληνικού 10ετούς ομολόγου, παρά το τέλος του έπους των μνημονίων, κινούνται σε επίπεδα κοντά στο 4,2% τα οποία δεν είναι καθόλου ευνοϊκά για μία νέα έκδοση, τη στιγμή που τα ιταλικά ομόλογα βλέπουν τις αποδόσεις τους να κινούνται στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων τεσσάρων ετών.

Εκτός λοιπόν από τα δικά της εσωτερικά ζητήματα η Ελλάδα είναι αντιμέτωπη και με αρκετούς εξωτερικούς παράγοντες οι οποίοι κάνουν τελικά το timing της εξόδου από τα μνημόνια ιδιαίτερα δύσκολο. Η επιβράδυνση της ευρωπαϊκής οικονομίας είναι απίθανο να αφήσει την Ελλάδα ανεπηρέαστη, ενώ η αλλαγή της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ μετά το τέλος του QE και προς την αρχή του κύκλου αύξησης των επιτοκίων θα οδηγήσει σε αύξηση των αποδόσεων των ομολόγων στην ευρωζώνη γενικότερα, παρασύροντας και τα ελληνικά. Αντίθετα με το περιβάλλον στο οποίο βρέθηκαν οι άλλες χώρες βγαίνοντας από τα δικά τους προγράμματα, δηλαδή ένα περιβάλλον ιστορικά χαμηλών επιτοκίων αλλά και μέτρων τόνωσης από την ΕΚΤ.

Στις προκλήσεις με τις οποίες θα βρεθεί αντιμέτωπη η Ελλάδα αναφέρεται και η εταιρεία επενδυτικής έρευνας Morningstar, υπογραμμίζοντας τον κίνδυνο της εξόδου της χώρας στις αγορές στο νέο περιβάλλον των υψηλότερων επιτοκίων στην Ευρώπη. Μπορεί το ελληνικό ΑΕΠ να αυξήθηκε κατά 1,7% το 2017 και να προβλέπεται να αυξηθεί στο 2% το 2018, το ποσοστό ανεργίας να μειώθηκε κάτω από το 20% για πρώτη φορά από το 2011 και η εξωτερική θέση της Ελλάδας να είναι πολύ βελτιωμένη, ωστόσο οι "οικονομικές συνθήκες στη χώρα εξακολουθούν να είναι θλιβερές", σημειώνει η Silvia Dall'Angelo, οικονομολόγος της Hermes. Η οικονομία είναι περίπου 25% μικρότερη, και η ανεργία εξακολουθεί να είναι υπερδιπλάσια σε σχέση με τα επίπεδα πριν από την κρίση, σημειώνει. Ο λογαριασμός τρεχουσών συναλλαγών μπορεί να έχει συρρικνωθεί σημαντικά, αλλά αντανακλά κυρίως την αναιμική εγχώρια ζήτηση και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας από τις αδύναμες εγχώριες τιμές και τους χαμηλούς μισθούς, όπως επισημαίνει.

Η Ελλάδα απέχει πολύ από το να δει ισχυρή οικονομική ανάπτυξη όπως έχουν δει η Ισπανία και η Πορτογαλία, σημειώνει ο Miles Eakers, επικεφαλής αναλυτής της αγοράς νομισμάτων στην Centtrip. "Η κατάσταση στην Ελλάδα εξακολουθεί να είναι δύσκολη και θα συνεχίσει να είναι έτσι στο άμεσο μέλλον, μέχρι να αρχίσει πραγματικά η χώρα να ανοικοδομείται και να αναδιαρθρώνεται", επισημαίνει.


Επιπλέον, τα προβλήματα που υπήρχαν στην ελληνική οικονομία πριν από οκτώ χρόνια εξακολουθούν να υπάρχουν, σύμφωνα με τον Christopher Peel, επικεφαλής επενδύσεων της Tavistock Investments. Τότε είχε ένα τεράστιο βουνό χρέους, και θα συνεχίσει να αποπληρώνει τα πακέτα διάσωσης, πράγμα που σημαίνει ότι έχει ακόμα ένα τεράστιο χρέος. Και στις τρέχουσες συνθήκες, δεν είναι καλό για μία χώρα να έχει τόσο υψηλό χρέος. Ενώ πολλές χώρες μπόρεσαν να αποπληρώσουν τα δάνειά τους με ιστορικά χαμηλά επιτόκια, η νομισματική πολιτική γίνεται αυστηρότερη που σημαίνει ακριβότερος δανεισμός από τις αγορές. "Η πραγματικά μεγάλη πρόκληση που πρόκειται να αντιμετωπίσει η Ελλάδα είναι το γεγονός ότι θα επιστρέψει στις αγορές και θα δανειστεί με πολύ υψηλότερα επιτόκια", τονίζει ο Eakers.

Όπως προειδοποιεί ο Peel δεν θα χρειαστεί μεγάλη αύξηση των επιτοκίων από την ΕΚΤ για να ξαναρχίσει η κρίση του χρέους στην Ελλάδα. "Είναι λογικό για την Ελλάδα να είναι ευχαριστημένη από το γεγονός ότι βγήκε από το πρόγραμμα διάσωσης, αλλά στην πραγματικότητα, βρίσκεται απλά σε τεχνητή υποστήριξη και σε περίπτωση οικονομικής επιβράδυνσης στην Ευρώπη μπορεί η χώρα να επιστρέψει ξανά στα ίδια προβλήματα". Όπως τονίζει, οι επενδυτές θα επιστρέψουν στην Ελλάδα αλλά θα απαιτήσουν κάποια... κίνητρα για να πειστούν και αυτά δεν είναι άλλα από τα πολύ υψηλότερα επιτόκια για τα ελληνικά ομόλογα.