ΣΠΗΛΑΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΣΑΠΙΑΣ
(σπήλαιο της Τριάδας – σπήλαιο Κούρου, της Άτταλης – σπήλαιο Κάκαβου και της Μακρυκάπας – σπήλαιο Εφτακονάκων)
Οι ομορφιές της Εύβοιας είναι αλήθεια πως είναι αναρίθμητες, γι αυτό και έχουν πραγματοποιηθεί ουκ ολίγα αφιερώματα σε μέρη, τόπους, ιστορικά μνημεία της νήσου μας, που εκπλήσσουν τον κάθε επισκέπτη. Μέσα σε αυτές εντάσσονται και τα σπήλαια που κεντρίζουν το ενδιαφέρον καθώς η εξερεύνησή τους κρύβει πολλές εκπλήξεις και εικόνες που μαγεύουν τους επισκέπτες.
Η Μεσσαπία μπορεί να μην έχει πολλά γνωστά και επισκέψιμα σπήλαια. Όμως, αυτά που υπάρχουν είναι ικανά να γίνουν πόλος έλξης για την ομορφιά και την απόκοσμη ατμόσφαιρα που υπάρχει στο εσωτερικό τους. Σταλακτίτες, σταλαγμίτες και παράδοξοι σχηματισμοί βράχων έχουν την τιμητική τους κεντρίζοντας το ενδιαφέρον ντόπιων και ξένων.
Πρόκειται για τα σπήλαια της Τριάδας – σπήλαιο Κούρου, της Άτταλης – σπήλαιο Κάκαβου και της Μακρυκάπας – σπήλαιο Εφτακόνων.
Σπήλαιο Κούρου - Τριάδα
Σε σχετικά μικρή απόσταση από τον οικισμό, σε χαμηλό βραχώδες λόφο, βρίσκεται η σπηλιά του Κούρου, η οποία παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον λόγω του εξαίρετου φυσικού της διακόσμου και των ευρημάτων που έχουν έρθει στο φως. Μέσα στο σπήλαιο βρέθηκαν θραυσματικά σωζόμενα τμήματα ρωμαϊκής κεραμικής και δύο τμήματα (σπόνδυλοι) από μαρμάρινους κίονες.
Στην είσοδό του σπηλαίου και στην πλαγιά που σχηματίζεται κάτω απ' αυτό βρέθηκαν πολλά όστρακα της Πρωτοελλαδικής Περιόδου (ΠΕ ΙΙ, 2600-2300 π.Χ.) Υπάρχουν ακόμα ενδείξεις για την ύπαρξη αρχιτεκτονικών λειψάνων. Είναι πιθανό το σπήλαιο να χρησίμευε στην αρχαιότητα ως χώρος λατρείας (ιερό). Η κατοίκηση στην περιοχή κοντά στο σπήλαιο του Κούρου φαίνεται να αρχίζει κατά την μέση παλαιολιθική (Μεσολιθική) περίοδο (περί το 7000π.Χ.) και συνεχίζεται κατά την Πρωτοελλαδική περίοδο έως και την Μεσοελλαδική περίοδο (1800 – 1600π.Χ.) όπως μαρτυρούν τα ευρήματα εξωτερικά αυτού στη Θέση Πρόδρομος.
Πρόκειται για ένα σπήλαιο το οποίο παραμένει χωρίς κάποια αρχαιολογική έρευνα, δεν υπάρχει αρχιτεκτονική μελέτη και αποτύπωση όπως και χαρτογράφηση.
Σπήλαιο Κάκαβου - Άτταλη
Βρίσκεται στο φαράγγι του Κάκαβου και πρόκειται για ένα επιφανειακό σπήλαιο, το μεγαλύτερο, σύμφωνα με την έκτασή του, σε όλο το νησί. Το πλάτος είναι περίπου 30μ., μήκος 40μ., ενώ το ύψος της κεντρικά περίπου 10μ. Το δάπεδό του συνδυάζει αδρές και ομαλές επιφάνειες, στοιχείο που μαρτυρά ανθρώπινη επέμβαση, ελαφρά ανηφορικό και κάποια τμήματά του καλύπτονται από ασβεστολιθικές αποθέσεις.
Στην οροφή κρέμονται μικροί σταλακτίτες, αλλά διακρίνονται και απομεινάρια μεγαλύτερων σταλακτιτών, που δυστυχώς έχουν καταστραφεί από ανθρώπινο χέρι. Στα τοιχώματα υπάρχουν διάφοροι σταλακτιτικοί σχηματισμοί, κυρίως κατακόρυφες πτυχώσεις ("κουρτίνες"), μικρότερες ή μεγαλύτερες τρύπες ("κλειδαρότρυπες"), αλλά και όμορφα γραμμωτά σχέδια ("νερά") στην επιφάνεια των πετρωμάτων.
Πιθανότατα να υπήρχε στο βάθος της σπηλιάς ένα πέρασμα, το οποίο πλέον έχει κλείσει από τις κατακρημνίσεις της οροφής. Σύμφωνα με μαρτυρίες ντόπιων, αναφέρουν ότι υπήρχε στο παρελθόν εκκλησάκι στο εσωτερικό της σπηλιάς.
Σπήλαιο Εφτακόνων – Μακρυκάπα
Σε μια εύφορη θέση, με πλούσια βλάστηση, το σπήλαιο δεσπόζει στην περιοχή. Πρόκειται για ένα σπήλαιο όπου κυριαρχεί μια απόκοσμη ατμόσφαιρα στο εσωτερικό. Σταλακτίτες, σταλαγμίτες και παράδοξοι σχηματισμοί βράχων δημιουργούν ένα ξεχωριστό σκηνικό. Η σπηλιά είναι ασβεστολιθική, διαμπερής, με ανατολική και δυτική είσοδο. Γύρω από αυτήν, και στις δύο εισόδους της, βρέθηκαν εργαλεία και πυρήνες της μέσης παλαιολιθικής εποχής, από τοπικούς πυριτόλιθους . Οι δεκάδες πυρήνες και τα απολεπίσματα από την επεξεργασία των ντόπιων καστανοκόκκινων πυριτόλιθων, καθώς και τα εργαλεία (τελειοποιημένα ή ατελή), τα οποία βρίσκονται διασκορπισμένα μέσα σε πλήθος από λιθάρια ασβεστόλιθων, μαρτυρούν την ύπαρξη ενός προϊστορικού εργαστηρίου μέσης παλαιολιθικής εποχής, στη βάση του λόφου των Εφτακονάκων. Η περιοχή έχει αναστατωθεί από τη σύγχρονη καλλιέργεια. Πολλές πέτρες από τα χωράφια μεταξύ των οποίων και παλαιολιθικά τέχνεργα, είχαν χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν για να κατασκευαστούν εκεί φράχτες. Το ποτάμι παραδίπλα θα χρησίμευε ως πηγή νερού για ανθρώπους και ζώα, θέση που είχε το πλεονέκτημα της ύπαρξης της πρώτης ύλης για την κατασκευή ανθεκτικών πέτρινων εργαλείων. Τα Εφτακόνακα Μακρυκάπας θα πρέπει να προσήλκυσαν κατά καιρούς διάφορες ομάδες κυνηγών στη διάρκεια της προϊστορίας από την Παλαιολιθική μέχρι και τη Νεολιθική εποχή.
Στην ευρύτερη περιοχή της κεντρικής Εύβοιας (Ν. Αρτάκη, Πολιτικά, Μακρυκάπα, Άτταλη, Τριάδα ) υπάρχουν σημαντικές προϊστορικές θέσεις, με ίχνη ομάδων που έζησαν στην κάτω, μέση, άνω παλαιολιθική, στη μεσολιθική και νεολιθική εποχή. Οι θέσεις αυτές αποτελούν έναν ιδανικό τόπο κατοίκησης, καθώς συγκεντρώνουν όλα τα πλεονεκτήματα, όπως είναι η προσιτή και ταυτόχρονα καλυμμένη και ασφαλής θέση (φυσική οχύρωση) στην άκρη φαραγγιών ή λόφων, η ύπαρξη ποταμιού (νερού) σε ελάχιστη απόσταση από τα σπήλαια, αλλά και τα βουνά με τα πλούσια δάση και θηράματα. Πολύ πιθανόν οι ομάδες που κατοικούσαν στα σπήλαια αυτά, να επικοινωνούσαν και να υπήρχε μια ταυτόχρονη χρήση των χώρων, στοιχείο που ενισχύει το μεγάλο πλήθος ευρημάτων σε αυτά, τα οποία χρονολογούνται από την Παλαιολιθική έως και την Μεσοελλαδική περίοδο.
Θα πρέπει, επομένως, να αναζητηθούν ίχνη όλων αυτών των εποχών και σε άλλες θέσεις της κεντρικής και της απέναντι Στερεάς Ελλάδας. Μελλοντικές επιφανειακές και ανασκαφικές έρευνες σε αυτές της αρχαιολογικές θέσεις, είναι πιθανό να δώσουν καινούργια στοιχεία στην εικόνα της ευβοϊκής προϊστορίας.
Σημείωση: O Δήμος σε συνεργασία με την Ελληνική Σπηλαιολογική Εταιρεία, την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας και τοπικούς φορείς, θα πρέπει να σχεδιάσει να διανοίξει και να χαρτογραφήσει ένα περιπατητικό μονοπάτι κατά μήκος των σπηλαίων, που αρχίζει από τη θέση του Σπηλαίου του Κούρου με κατεύθυνση το σπήλαιο του Κάκαβου και τελικό προορισμό το σπήλαιο των Εφτακόνων, ώστε να προσελκυσθούν φυσιολάτρες και να αξιοποιηθεί οικοτουριστικά η πανέμορφη αυτή περιοχή του Δήμου μας.
Νικόλαος Σπ. Καρατζάς
Ιστορικός - Αρχαιολόγος ΜΑ
Πηγές:
Γενικά Αρχεία του Κράτους- Ν. Ευβοίας
Εύης Σαραντέα-Μίχα, ΑΑΑ ΧΙΙΙ (1980), σ. 105
http://www.apogremos.gr
http://www.triadaevias.gr
http://tsoutsouneros.arvanitis.eu
http://eliaserver
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου